कृषी क्षेत्रात कृत्रिम बुद्धिमत्तेचा वापर शेतकऱ्यांसाठी लाभदायक

करमाळा: कृषी क्षेत्रात आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर वाढत आहे. त्यामध्ये आता एआय (आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स) अर्थातच कृत्रिम बुद्धिमत्ता महत्त्वाची भूमिका बजावत असल्याचे समोर येत आहे. एआयच्या मदतीने शेती अधिक कार्यक्षम, उत्पादनक्षम आणि शाश्वत बनण्यास मदत होणार हे निश्चित मानले जात आहे. त्यामुळे कृषी क्षेत्रात कृत्रिम बुद्धिमत्तेचा उदय शेतकऱ्यांसाठी लाभदायक ठरणार आहे. एआय तंत्रज्ञानाचा उपयोग विविध प्रकारे केला जाऊ शकतो हे समोर आले आहे. एआय आधारित सेन्सर्स जमिनीतील ओलावा, तापमान आणि पोषक तत्वांचे प्रमाण मोजू शकतात. या माहितीच्या आधारावर शेतकऱ्यांना कोणत्या पिकासाठी कोणती खते आणि किती पाणी आवश्यक आहे, हे अचूकपणे कळू शकते. यामुळे पाण्याची आणि खतांची बचत होते, तसेच जमिनीची सुपीकता टिकून राहते. याव्यतिरिक्त एआयचा उपयोग पिकांवरील रोग आणि किडी ओळखण्यासाठी देखील केला जाऊ शकतो. त्यावर आधारित इमेज रेकग्निशन तंत्रज्ञानाच्या मदतीने, पिकांची छायाचित्रे घेऊन त्यावर रोग किंवा किडी आहे का, हे त्वरित ओळखता येते. यामुळे शेतकऱ्यांना योग्य वेळी उपाययोजना करता येते आणि पिकांचे नुकसान टाळता येते. कृत्रिम बुद्धिमत्तेमुळे शेतकऱ्यांना हवामानाचा अंदाज देखील मिळू शकतो. एआय आधारित मॉडेल हवामानाचे नमुने आणि मागील डेटाचे विश्लेषण करून, आगामी काळात हवामान कसे असेल याचा अंदाज लावू शकतात. यामुळे शेतकऱ्यांना त्यांच्या पिकांचे नियोजन करण्यास मदत होईल. कृत्रिम बुद्धिमत्ता कृषी क्षेत्रात मोठे बदल घडवून आणू शकते. सरकार, कृषी संस्था आणि तंत्रज्ञान कंपन्यांनी एकत्र येऊन एआयच्या विकासासाठी आणि शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी प्रयत्न करणे आवश्यक आहे. एआयच्या योग्य वापरामुळे भारतीय शेती अधिक समृद्ध आणि शाश्वत होईल, हे निश्चित आहे. मात्र एआय तंत्रज्ञान अजूनही विकासाच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात आहे. त्यामुळे, शेतकऱ्यांपर्यंत हे तंत्रज्ञान पोहोचवणे आणि त्यांना त्याचा वापर करणे शिकवणे आवश्यक आहे. तसेच, एआय आधारित प्रणाली तयार करण्यासाठी मोठ्या गुंतवणुकीची आवश्यकता लागणार आहे. एआयचे फायदे  एआयच्या मदतीने पिकांचे उत्पादन वाढण्यास मदत होणार आहे. पाणी, खते आणि कीटकनाशकांचा अनावश्यक वापर टाळला जाणार आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांचा खर्च घटणार आहे, शेतकऱ्यांचा वेळ आणि श्रम वाचणार आहे. एआय वापरामुळे रासायनिक खते आणि कीटकनाशकांचा वापर कमी होतो, ज्यामुळे पर्यावरणपूरक शेतीला प्रोत्साहन मिळणार आहे.