स्पेडेक्स' मोहिमेचे यशस्वी प्रक्षेपण
▶ श्रीहरीकोटा, दि. ३०-
भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था इस्रोने 'स्पेडेक्स'चे सोमवारी रात्री १० वाजता श्रीहरीकोटा
येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्रातून यशस्वी प्रक्षेपण केले. 'स्पेडेक्स'च्या यशस्वी प्रक्षेपणानंतर अमेरिका, रशिया आणि
चीननंतर भारत अंतराळ डॉकिंगमध्ये प्रभुत्व मिळवणारा चौथा देश ठरला आहे. अंतराळातील
'डॉकिंग' प्रणालीत भारताने आज नवीन
इतिहास घडवला आहे.
'डॉकिंग' प्रक्रिया
नेमकी काय ?
'स्पेडेक्स' मोहिमेमध्ये
दोन लहान अंतराळ यानांचा समावेश असेल, प्रत्येकाचे वजन
सुमारे २२० किलो असेल. हे एकाच वेळी PSLV-C60 रॉकेटद्वारे
५५ओ वर झुकलेल्या कक्षेत ४७० किमी उंचीवर सोडले जातील. प्रक्षेपणानंतर, दोन्ही वाहने १०-२० किमी अंतर राखून हळूहळू एकमेकांच्या जवळ येतील. या
प्रक्रियेत, लक्ष्य वाहन आणि चेझर वाहन यांच्यातील वेग
नियंत्रित केला जाईल, जेणेकरून डॉकिंग प्रक्रिया पूर्ण करता
येईल.
२ उपग्रह करणार 'डॉकिंग'
या मोहिमेत वर्क हॉर्स पोलर सॅटेलाइट लाँच व्हेईकल (PSLV) रॉकेट वापरून सुमारे २२० किलो वजनाचे दोन खास डिझाइन केलेले उपग्रह
प्रक्षेपित करण्याचे उद्दिष्ट समाविष्ट आहे. चेसर आणि टार्गेट असे हे उपग्रह
पृथ्वीपासून ४७० किलोमीटर उंचीवर डॉक करण्याचा प्रयत्न करतील. ही तांत्रिक कामगिरी
विशेषतः महत्त्वाची आहे कारण रशिया, अमेरिका आणि चीन या तीन
देशांनी यापूर्वी अशा गुंतागुंतीच्या स्पेस डॉकिंग तंत्रांमध्ये प्रभुत्व मिळवले
आहे.
■ डॉकिंग प्रक्रिया ७ जानेवारीस पूर्ण होणार इस्रो चेअरमन एस.
सोमनाथ
■ प्रक्षेपण ९.५८ ऐवजी १० वाजता
■ दोन्ही सॅटेलाईट प्रेक्षपणानंतर १५.१ व १५.२ मिनिटांनी स्वतंत्र
■ दोन्हीमधील अंतर २० किलोमीटरपर्यंत वाढणार
■ चांद्रयान ४ व भारतीय अंतरिक्ष स्टेशनसाठी आजचे प्रेक्षपण
महत्त्वाचे
