SBI Report: भारताला परदेशी ॲपऐवजी पूर्णपणे देशी UPI ॲपची गरज
मुंबई : भारतातील UPI (युनिफाइड पेमेंट्स इंटरफेस) डिजिटल
पेमेंट्सच्या क्रांतीमागील मोठा आधारस्तंभ ठरला आहे. मात्र, स्टेट बँक ऑफ इंडियाच्या (SBI) ताज्या अहवालात UPI
व्यवहारांवर परदेशी कंपन्यांचे वर्चस्व असल्याने
देशाला पूर्णपणे स्वदेशी UPI ॲपची तातडीची गरज असल्याचा मुद्दा पुढे आला आहे.
SBI अहवालातील महत्त्वाचे मुद्दे
- फोनपे (PhonePe), गुगल पे (Google
Pay), पेटीएम (Paytm) सारख्या काही ॲप्सवर UPI व्यवहार केंद्रीत.
- या ॲप्समध्ये मोठ्या
प्रमाणात परदेशी गुंतवणूक किंवा मालकी.
- देशातील कोट्यवधी
नागरिकांचा आर्थिक डेटा त्यांच्या हाती जाणे, दीर्घकालीन सुरक्षेसाठी धोकादायक.
- स्वदेशी ॲपमुळे डेटा संरक्षण, आर्थिक स्वायत्तता आणि
भारत-केंद्रित फिनटेक इनोव्हेशनला चालना.
UPI व्यवहारांची आकडेवारी (जुलै 2025)
- फोनपे (PhonePe): ८,९३१ दशलक्ष
व्यवहार | ₹१२,२०,१४१ कोटी
- गुगल पे (Google Pay): ६,९२३ दशलक्ष
व्यवहार | ₹८,९१,२९७ कोटी
- पेटीएम (Paytm): १,३६६ दशलक्ष
व्यवहार | ₹१,४३,६५१ कोटी
🇮🇳 भारतासाठी स्वदेशी ॲप का आवश्यक?
- UPI चा
डेटा काही मोजक्या कंपन्यांमध्ये केंद्रीत असल्याने भविष्यातील फिनटेक
नवनिर्मितीवर परिणाम.
- बहुतेक
प्लॅटफॉर्म्सवर परदेशी मालकी/प्रभाव असल्याने डेटा-कंट्रोल भारताच्या हातात
नाही.
- डिजिटल लेंडिंग, विमा आणि इतर फिनटेक सेवांमध्ये डेटा
हा प्रमुख घटक ठरणार.
- जागतिक मॉडेल्सचे
अनुकरण न करता भारतासाठी खास "स्वदेशी UPI ॲप" असणे गरजेचे.
SBI चा निष्कर्ष “स्वदेशी UPI ॲपमुळे केवळ डेटा सुरक्षित राहणार नाही, तर भारताच्या गरजा व प्राधान्यक्रमांशी सुसंगत अशी फिनटेक नवनिर्मितीही शक्य होईल.”
